文章解析

胡笳十八拍

朝代:汉作者:蔡文姬浏览量:2
shēng
zhī
chū
shàng
wéi
shēng
zhī
hòu
hàn
zuò
shuāi
tiān
rén
jiàng
luàn
rén
shǐ
使
féng
shí
gān
xún
dào
wēi
mín
liú
wáng
gòng
āi
bēi
yān
chén
shèng
zhì
guāi
jié
kuī
duì
shū
fēi
zāo
rěn
dāng
gào
shuí
jiā
huì
qín
pāi
xīn
fèn
yuàn
rén
zhī
róng
jié
wéi
shì
jiā
jiāng
xíng
xiàng
tiān
yún
shān
wàn
chóng
guī
xiá
fēng
qiān
yáng
chén
shā
rén
duō
bào
měng
huī
shé
kòng
xián
jiǎ
wéi
jiāo
shē
liǎng
pāi
zhāng
xián
xián
jué
zhì
cuī
xīn
zhé
bēi
jiē
yuè
hàn
guó
chéng
wáng
jiā
shī
shēn
shēng
zhān
qiú
wèi
cháng
ròu
zhèn
jīng
jié
shān
wéi
wèi
wǎng
è
qíng
xuān
cóng
míng
fēng
hào
hào
àn
sài
yíng
shāng
jīn
gǎn
jìn
sān
pāi
chéng
xián
bēi
chù
hèn
shí
píng
xiāng
bǐng
shēng
guò
zuì
tiān
zāi
guó
luàn
rén
zhǔ
wéi
mìng
róng
shū
xīn
shēn
nán
chǔ
shì
tóng
shuí
xín
shè
duō
jiān
pāi
chéng
chǔ
yàn
nán
zhēng
biān
shēng
yàn
běi
guī
wèi
hàn
qīng
yàn
fēi
gāo
miǎo
nán
xún
kōng
duàn
cháng
yīn
yīn
cuán
méi
xiàng
yuè
qín
pāi
líng
líng
shēn
bīng
shuāng
lǐn
lǐn
shēn
hán
duì
ròu
lào
néng
cān
jiān
lǒng
shuǐ
shēng
cháo
jiàn
cháng
chéng
yǎo
màn
zhuī
wǎng
xíng
nán
liù
pāi
bēi
lái
tán
fēng
bēi
biān
shēng
zhī
chóu
xīn
shuō
xiàng
shuí
shì
yuán
xiāo
tiáo
fēng
shù
wàn
jiàn
lǎo
ruò
shào
zhuàng
wéi
měi
zhú
yǒu
shuǐ
cǎo
ān
jiā
lěi
niú
yáng
mǎn
fēng
cǎo
jǐn
shuǐ
jié
yáng
jiē
pāi
liú
hèn
è
wèi
tiān
yǒu
yǎn
jiàn
piāo
liú
wèi
shén
yǒu
líng
shì
chù
tiān
nán
hǎi
běi
tóu
tiān
tiān
pèi
shū
shén
shén
yuè
huāng
zhōu
zhì
pāi
pái
yōu
zhī
chéng
xīn
zhuǎn
chóu
tiān
biān
xīn
chóu
rán
rén
shēng
shū
bái
zhī
guò
rán
huān
dāng
zhī
shèng
nián
yuàn
wèn
tiān
tiān
cāng
cāng
shàng
yuán
tóu
yǎng
wàng
kōng
yún
yān
jiǔ
pāi
huái
怀
qíng
shuí
chuán
chéng
tóu
fēng
huǒ
céng
miè
jiāng
chǎng
zhēng
zhàn
shí
xiē
shā
cháo
cháo
chōng
sài
mén
fēng
chuī
biān
yuè
xiāng
yīn
chén
jué
shēng
jiāng
shēng
xīn
yuán
bié
shí
pāi
bēi
shēn
lèi
chéng
xuè
fēi
shí
shēng
ér
néng
juān
shēn
xīn
yǒu
shēng
réng
guī
sāng
dàng
mái
cháng
yuè
zhū
zài
róng
lěi
rén
chǒng
yǒu
èr
zi
zhī
zhī
xiū
chǐ
biē
zhī
niàn
zhī
shēng
zhǎng
biān
shí
yǒu
pāi
yīn
āi
xiǎng
chán
mián
chè
xīn
suǐ
dōng
fēng
yīng
nuǎn
duō
zhī
shì
hàn
jiā
tiān
zi
yáng
qiāng
dǎo
gòng
ōu
liǎng
guó
jiāo
huān
bīng
hàn
shǐ
使
chēng
jìn
zhào
qiān
jīn
shú
qiè
shēn
shēng
huán
féng
shèng
jūn
jiē
bié
zhì
zi
huì
yīn
shí
yǒu
èr
pāi
āi
jūn
zhù
liǎng
qíng
nán
chén
wèi
cán
shēng
què
xuán
guī
bào
ér
zhù
xià
zhān
hàn
shǐ
使
yíng
fēi
fēi
ér
háo
shuí
zhī
shēng
féng
shí
chóu
wéi
guāng
huī
yān
jiāng
guī
yuǎn
nán
hún
xiāo
yǐng
jué
ēn
ài
shí
yǒu
sān
pāi
xián
diào
bēi
gān
cháng
jiǎo
rén
zhī
shēn
guī
guó
ér
zhī
suí
xīn
xuán
xuán
cháng
shí
wàn
yǒu
shèng
shuāi
wéi
chóu
zàn
shān
gāo
kuò
jiàn
gēng
shēn
lán
mèng
lái
mèng
zhōng
zhí
shǒu
bēi
jué
hòu
tòng
xīn
xiū
xiē
shí
shí
yǒu
pāi
lèi
jiāo
chuí
shuǐ
dōng
liú
xīn
shì
shí
pāi
jié
diào
tián
xiōng
shuí
shí
chù
qióng
ǒu
shū
yuàn
guī
lái
tiān
cóng
zài
huán
hàn
guó
huān
xīn
xīn
yǒu
huái
怀
chóu
zhuǎn
shēn
yuè
zēng
zhào
lín
zi
fēn
nán
guài
tóng
tiān
yuè
shāng
shēn
shēng
xiāng
zhī
chù
xún
shí
liù
pāi
máng
máng
ér
fāng
dōng
yuè
西
xiāng
wàng
xiāng
suí
kōng
duàn
cháng
duì
xuān
cǎo
yōu
wàng
tán
míng
qín
qíng
shāng
jīn
bié
guī
xiāng
jiù
yuàn
píng
xīn
yuàn
cháng
xuè
yǎng
tóu
cāng
cāng
wéi
shēng
yāng
shí
pāi
xīn
suān
guān
shān
xiū
xíng
nán
shí
huái
怀
xīn
lái
shí
bié
ér
màn
màn
sāi
shàng
huáng
hāo
zhī
gān
shā
chǎng
bái
dāo
hén
jiàn
bān
fēng
shuāng
lǐn
lǐn
chūn
xià
hán
rén
huī
jīn
dān
zhī
chóng
cháng
ān
tàn
jué
lèi
lán
gān
jiā
běn
chū
zhōng
yuán
qín
fān
chū
yīn
tóng
shí
pāi
suī
zhōng
xiǎng
yǒu
qióng
shì
zhī
zhú
wēi
miào
jūn
zào
huà
zhī
gōng
āi
suí
rén
xīn
yǒu
biàn
tōng
hàn
shū
fēng
tiān
西
dōng
yuàn
hào
cháng
kōng
liù
suī
guǎng
广
shòu
zhī
yīng
róng

赏析

1.

《胡笳十八拍》是感人肺腑的千古绝唱,它的作者就是蔡文姬。欣赏此,不要作为一般的书面文学来阅读,而应想到是蔡文姬这位不幸的女子在自弹自唱,琴声正随着她的心意在流淌。随着琴声、歌声,我们似见她正行走在一条由屈辱与痛苦铺成的长路上……她在时代大动乱的背景前开始露面,第一拍即点“乱离”的背景:胡虏强盛,烽火遍野,民卒流亡。汉末天下大乱,宦官、外戚、军阀相继把持朝政,农民起义、军阀混战、外族入侵,陆续不断。汉末诗歌中所写的“铠甲生机虱,万姓以死亡。白骨露于野,千里无鸡鸣。”等等,都是当时动乱现象的真实写照。蔡文姬即是在兵荒马乱之中被胡骑掠掳西去的。\n被掳,是她痛苦生涯的开端,也是她痛苦生涯的根源,因而诗中专用第二拍写她被掳途中的情况,又在第十拍中用“一生辛苦兮缘别离,”指明一生的不辛源于被掳。她被强留在南匈奴的十二年间,在生活上和精神上承受着巨大的痛苦。胡地的大自然是严酷的:“胡风浩浩”、“冰霜凛凛”、“原野萧条”、“流水呜咽”,异方殊俗的生活是与她格格不入的。毛皮做的衣服,穿在身上心惊肉跳:“毡裘为裳兮骨肉震惊。”以肉奶为食,腥膻难闻,无法下咽,“羯膻为味兮枉遏我情。”居无定处,逐水草而迁徙,住在临时用草筏、干牛羊粪垒成的窝棚里;兴奋激动时,击鼓狂欢,又唱又跳,喧声聒耳,通宵达旦。总之,她既无法适应胡地恶劣的自然环境,也不能忍受与汉族迥异的胡人的生活习惯,因而她唱出了“殊俗心异兮身难处,嗜欲不同兮谁可与语”的痛苦的心声,而令她最为不堪的,还是在精神方面。\n在精神上,她经受着双重的屈辱:作为汉人,她成了胡人的俘虏;作为女人,被迫嫁给了胡人。第一拍所谓“志意乖兮节义亏”,其内涵正是指这双重屈辱而言的。在身心两方面都受到煎熬的情况下,思念故国,思返故乡,就成了支持她坚强地活下去的最重要的精神力量。从第二拍到第十一拍的主要内容便是写她的思乡之情。第四拍的“无日无夜兮不念我故土”,第十拍的“故乡隔兮音尘绝,哭无声兮气将咽”,第十一拍的“生仍冀得兮归桑梓”,都是直接诉说乡情的动人字句。而诉说乡情表现得最为感人的,要数第五拍。在这一拍中,蔡文姬以她执着的深情开凿出一个淡远深邃的情境:秋日,她翘首蓝夭,期待南飞的大雁捎去她边地的心声;春天,她仰望云空,企盼北归的大雁带来的故土的音讯。但大雁高高地飞走厂,杳邈难寻,她不由得心痛肠断,黯然销魂……。在第十一拍中,她揭出示自己忍辱偷生的内心隐秘:“我非贪生而恶死,不能捐身兮心有以。生仍冀得兮归桑梓,死得埋骨兮长已矣。”终于,她熬过了漫长的十二年,还乡的宿愿得偿,“忽遇汉使兮称近诏,遣千金兮赎妾身。”但这喜悦是转瞬即逝的,在喜上心头的同时,飘来了一片新的愁云,她想到自己生还之日,也是与两个亲生儿子诀别之时。第十二拍中说的:“喜得生还兮逢圣君,嗟别稚子兮会无因。十有二拍兮哀乐均,去住两情兮难具陈”,正是这种矛盾心理的坦率剖白。从第十三拍起,蔡文姬就转入不忍与儿子分别的描写,出语便咽,沉哀入骨。第十三拍写别子,第十四拍写思儿成梦,“抚抱胡几兮位下沾衣。……一步一远兮足难移,魂销影绝兮恩爱移”,“山高地阔兮见汝无期,更深夜阑兮梦汝来斯。梦中执手兮一喜一悲,觉后痛吾心兮无休歇时,”极尽缠绵,感人肺腑。宋代范时文在《对床夜话》中这样说:“此将归别子也,时身历其苦,词宣乎心。怨而怒,哀前思,千载如新;使经圣笔,亦必不忍删之也。”蔡文姬的这种别离之情,别离之痛,一直陪伴着她,离开胡地,重入长安。屈辱的生活结束了,而新的不幸:思念亲子的痛苦,才刚刚开始。“胡与汉兮异域殊风,天与地隔兮子西母东。苦我怨气兮浩于长空,六和虽广兮受之应不容。”全诗即在此感情如狂潮般涌动处曲终罢弹,完成了蔡文姬这一怨苦向天的悲剧性的人生旅程。\n《胡笳十八拍》既体现了蔡文姬的命薄,也反映出她的才高。《胡笳十八拍》在主人公,即蔡文姬自己的艺术形象创造上,带有强烈的主观抒情色彩,即使在叙事上也是如此,写被掳西去,在胡地生育二子,别儿归国,重入长安,无不是以深情唱叹出之。如写被掳西去:“云山万重兮归路遇,疾风千里兮扬尘沙。人多暴猛兮如狂蛇,控弦被甲兮为骄奢”,处处表露了蔡文姬爱憎鲜明的感情——“云山”句连着故土之思,“疾风”句关乎道路之苦。强烈的主观抒情色彩,更主要地体现在感情抒发的突发性上。蔡文姬的感情,往往是突然而来,忽然而去,跳荡变化,匪夷所思。正所谓“思无定位”,甫临沧海,复造瑶池。并且诗中把矛头直指天、神:“天不仁兮降乱离,地不仁兮使我逢此时。”“为天有眼兮何不见我独漂流?为神有灵兮何事处我海北天南头?我不负天兮天何配我殊匹?我不负神兮神何殛我越荒州?”把天、神送到被告席,更反映出蔡文姬的“天无涯兮地无边,我心愁兮亦复然,”“苦我怨气兮浩于长空”的心情。\n《胡笳十八拍》的艺术价值很高,明朝人陆时雍在《诗镜总论》中说:“东京风格颓下,蔡文姬才气英英。读《胡笳吟》,可令惊蓬坐振,沙砾自飞,真是激烈人怀抱。”\n《胡笳十八拍》的艺术价值高,与蔡文姬的才高有关,蔡文姬的才高是由她的家世和社会背景造成的。

展开阅读全文 ∨

上一篇:汉·司马迁《项羽之死》

下一篇:汉·刘向《晏子使楚》

猜你喜欢